Verandering biedt kansen
Home / Blogs / Zo voorkom je ongewenst gedrag met psychologische veiligheid
Ongewenst gedrag op de werkvloer, zoals pesten, intimidatie of discriminatie, kan grote schade aanrichten, zowel voor medewerkers als voor de organisatie. Vaak richten bedrijven zich op het opzetten van sociale veiligheid, zoals het invoeren van een gedragscode of het aanstellen van een vertrouwenspersoon. Maar echte preventie begint pas met psychologische veiligheid. Dit gaat verder dan regels en richtlijnen; het draait om een goede werksfeer en open en veilige werkcultuur. In deze blog ontdek je hoe je psychologische veiligheid kunt bevorderen en ongewenst gedrag kunt voorkomen.
Door Remco Lefering, Casemanager Crov en LVV – registervertrouwenspersoon
Volgens het Nederlands Instituut van Psychologen (NIP) verwijst sociale veiligheid naar de maatregelen die een organisatie neemt om veiligheid op de werkvloer te garanderen. Denk aan beleid, een gedragscode, klachtenregeling, de vertrouwenspersoon. Hoewel deze zaken belangrijk zijn, vormen ze slechts de basis.
Psychologische veiligheid gaat een stap verder. Het gaat over een goede werksfeer en veilig werkklimaat. Een werkomgeving waarin medewerkers zich veilig genoeg voelen om hun mening te geven, fouten toe te geven en hun grenzen aan te geven. Zonder deze laag van veiligheid kunnen zelfs de beste protocollen tekortschieten en blijven problemen onder de oppervlakte.
Het gebrek aan psychologische veiligheid kan leiden tot problemen zoals ziekteverzuim en een hoog personeelsverloop. Toch onderschatten veel organisaties het belang hiervan.
Om ongewenst gedrag te voorkomen, moet je een cultuur creëren waarin medewerkers zich veilig voelen om problemen aan te kaarten, zonder angst voor gevolgen. Hieronder vind je een aantal stappen die je kunt nemen:
Je kunt niet zomaar verwachten dat medewerkers zich veilig voelen. Het is een onderwerp dat je bespreekbaar moet maken. Hoe pak je dat aan? Praat met je team over gewenst gedrag en werkplezier. Over hoe je met elkaar om wilt gaan en of iedereen werkplezier ervaart. En bedenk ook dat niet iedereen zich meteen veilig voelt om open te spreken. Bied de mogelijkheid om anoniem feedback te geven.
Bereid dit goed voor, bijvoorbeeld met een vertrouwenspersoon als sparringpartner.
Een handig hulpmiddel hierbij is de koerskaart Samen Sociaal Veilig. Deze kaart is speciaal ontwikkelt voor gesprekken over veiligheid op het werk en begeleidt je in het gesprek. De kaart is speciaal gelanceerd in het kader van de Week van de Werkstress (11 tot en met 15 november 2024).
Een gevoel van veiligheid is moeilijk te kwantificeren zonder actief te onderzoeken hoe medewerkers zich voelen. Dit kun je op verschillende manieren aanpakken:
Trainingen kunnen helpen om psychologische veiligheid in de praktijk te brengen. Welke soorten trainingen werken het best?
Psychologische veiligheid is geen eenmalig project. Het vereist constante aandacht en aanpassing.
Als vertrouwenspersoon speel ik ook een belangrijke rol in het waarborgen van zowel sociale als psychologische veiligheid. Ik bied een luisterend oor en help een open werkcultuur te creëren waarin problemen snel worden gesignaleerd en aangepakt. Ook kan ik helpen om moeilijke gesprekken voor te bereiden wanneer iemand ongewenst gedrag wil bespreken met een leidinggevende, zoals in het voorbeeld hieronder.
Onlangs nog ontving ik een melding van een medewerker die getuige was van grensoverschrijdend gedrag tijdens een teamoverleg, waarbij een collega uitviel en met de vuist op tafel sloeg. De leidinggevende greep niet in en versterkte later de onveilige sfeer door samen met de dader weg te lopen, wat de getuige het gevoel gaf dat er een “bondje” ontstond.
Hoewel ze al een gesprek met haar leidinggevende had ingepland, zat het incident haar zo hoog dat ze toch ook contact opnam met mij. Tijdens ons gesprek bood ik een luisterend oor en stelde vragen zoals: “Wat gebeurde er?”, “Hoe was dat voor jou?” en “Hoe heeft het je beïnvloed?” Dit gaf de medewerker ruimte om haar emoties te uiten en te verwerken.
Ik ben er niet om het probleem op te lossen, maar begeleid en schets de scenario’s voor mogelijke oplossingen terwijl de melder de regie houdt. In dit geval voelde de medewerker zich na het gesprek met de vertrouwenspersoon sterker en beter voorbereid om het gesprek met haar leidinggevende aan te gaan.
Dit voorbeeld laat zien hoe belangrijk het is om een cultuur te hebben waarin medewerkers zich veilig voelen om situaties bespreekbaar te maken. Hoewel de organisatie mogelijk alle regels en gedragscodes op papier had staan, ontbrak de psychologische veiligheid.
Sociale veiligheid is een belangrijke basis, maar het voorkomen van ongewenst gedrag op de werkvloer vraagt om meer: psychologische veiligheid. Dit betekent dat medewerkers zich veilig genoeg voelen om open te communiceren en elkaar aan te spreken. Door te investeren in een cultuur van vertrouwen, trainingen en een actieve rol voor vertrouwenspersonen, kun je een veilige werkomgeving creëren.
Begin vandaag met het verbeteren van zowel de sociale als psychologische veiligheid binnen jouw organisatie. Wil je handvatten of advies over hoe je dat doet? Mijn collega’s en ik helpen je graag bij het opzetten van een veilige en open werkcultuur. Bel of mail me.
Casemanager Crov | LVV – registervertrouwenspersoon T +31 (0)316 740 115 E r.lefering@vitaconluteijn.nl
Actueel
Waarom zou je een interim HR-adviseur inschakelen?
Gedragsverandering in organisaties: doorbreek patronen en stimuleer eigenaarschap
Kan jouw bedrijf zonder salarisprofessional?
Deel dit bericht
Nog niet uitgelezen?
HR-specialist Anneke werkte tot eind vorig jaar als HR-businesspartner aan werkgeverszijde. Nu gaat ze bij ons haar kennis en ervaring voor tal van werkgevers inzetten als interim HR-adviseur. Anneke vertelt hoe dat in de praktijk werkt en wat de voordelen zijn voor ondernemers en werkgevers. Door Anneke van Huët, HR-consultant Waarvoor kunnen werkgevers jou inschakelen? […]
Organisaties veranderen continu. Door technologische innovaties, personeelstekorten en veranderende klantverwachtingen moeten bedrijven ook wel. En waar leiders vaak vooruit kijken, blijft echte verandering uit zonder een lerende organisatie. Actief leren en ‘afleren’, initiatief en flexibiliteit zijn daarom de belangrijkste vaardigheden van dit moment. Toch blijkt verandering in de praktijk lastig. Hoe zorg je ervoor dat […]
Wat zijn sleutelposities in jouw organisatie? ‘Sales’ en ‘productie’ zijn veelgehoorde werkgeversantwoorden op die vraag. Maar dan doe je volgens Matthijs Koppelaar, Manager Salaris & Advies bij Vitacon Luteijn, een hele belangrijke groep tekort: de salarisprofessionals. Want denk je even in, wat gebeurt er als lonen niet goed worden verwerkt en wet- en regelgeving niet […]
Als we het hebben over een dga, zijn er dan voorwaarden voor de aard van werkzaamheden die hij moet verrichten voor een thuiswerkvergoeding? Telt ‘gebruikelijk in de branche’ zoals dat ook geldt voor de werkkostenregeling (WKR)? Vraag: Is het thuis zakelijke mail lezen voldoende voor een gericht vrijgestelde thuiswerkvergoeding? Antwoord: Wel of geen gerichte vrijstelling? […]
Dien op tijd je belastingaangifte in of vraag nu een voorlopige aanslag aan. Hiermee voorkom je dat je belastingrente moet betalen. Deze rente is per 1 januari 2025 verlaagd naar 9% voor vennootschapsbelasting en naar 6,5% voor overige belastingen zoals inkomstenbelasting. 1 mei is de eerstvolgende deadline. Wanneer betaal je belastingrente? De Belastingdienst brengt je […]
© 2025 - Stolwijk Kennisnetwerk