Familiebedrijf overdragen – De stappen van het proces

Bedrijfsoverdracht binnen het familiebedrijf begint bij het nadenken over de continuïteit van het bedrijf. Kan het bedrijf voortbestaan zonder de huidige eigenaar? Wie zou het bedrijf succesvol kunnen voortzetten? Op welke termijn zou de overdracht moeten plaatsvinden? Slechts een paar voorbeelden van vragen, die je helpen inzicht te krijgen in mogelijke toekomstscenario’s voor het bedrijf.

Als blijkt dat niemand binnen je familie geschikt is, of wil of kan opvolgen, kun je overwegen om het bedrijf aan derden over te dragen. Het vervolgtraject gaat er dan echter anders uitzien.

Vergeet in deze eerste fase van de overdracht van je familiebedrijf ook niet om binnen de familie te delen wat over en weer de verwachtingen en wensen voor de overdracht zijn. Door in een vroeg stadium de familie te betrekken bij (een verkenning van) de toekomstplannen, creëer je openheid en voorkom je verkeerde verwachtingen of misopvattingen tijdens het verdere proces.

Neem overigens de tijd voor het helder krijgen en op een rij zetten van je eigen wensen en ideeën. Dit werkt goed voor gesprekken met de familie en andere betrokkenen en voor eventuele opvolgers om te bedenken of ze het bedrijf echt willen overnemen.

Niet alleen de beoogde opvolger moet klaar zijn voor de opvolging, ook de onderneming moet fiscaal en juridisch voorbereid zijn. Als het gaat om fiscale structurering, is het bijvoorbeeld van belang dat je minstens drie tot vijf jaar voor de daadwerkelijke overdracht mogelijke opvolgers in het vizier hebt.

Wat betreft de beoogde opvolger is het belangrijk om te beoordelen of deze klaar is om de leiding en zeggenschap over te nemen. Wat heeft de opvolger nodig om zich voor te bereiden op de toekomstige rol? Moet hij of zij nog meer werkervaring opdoen? Hoe goed moet de opvolger het bedrijf kennen en geaccepteerd worden door de medewerkers?

De volgende generatie staat klaar om het bedrijf over te nemen. Wie heeft gekozen voor een gestructureerde bedrijfsoverdracht, heeft tijd gehad om zich voor te bereiden op dit moment.

De formaliteiten heb je ondertussen allemaal geregeld, maar voor jou als vertrekkende ondernemer maar ook voor jouw opvolger moet de grootste uitdaging nog komen. De opvolger staat niet langer in jouw schaduw en moet zijn nieuwe rol pakken als kapitein op het schip. En ben je de vertrekkende ondernemer? Dan is het tijd om afstand te nemen.

Om de transitie goed te laten verlopen, kan het verstandig zijn om als vertrekkend ondernemer je opvolger bij te staan als adviseur of commissaris. Jouw “bemoeienis” is dan geformaliseerd en het geeft een ieder duidelijkheid over de rol binnen het bedrijf.