Skip to main content
16 juli 2025

Bedrijfsoverdracht IB-onderneming: dit moet je fiscaal vooraf regelen

Bij de bedrijfsoverdracht van een IB-onderneming komt het een en ander kijken. Je moet keuzes maken over bijvoorbeeld nu of later belasting betalen, checken of er een desinvesteringsbijtelling is, nagaan wat je me vrijgekomen reserves wilt en kunt, enzovoort.. Een verkeerde keuze kan je geld kosten of je opvolger in een lastige positie brengen. Ontdek wat je als ondernemer vooraf moet regelen om je bedrijfsoverdracht IB-onderneming slim en fiscaal verantwoord te organiseren.

Belasting bij bedrijfsoverdracht IB-onderneming: direct afrekenen of doorschuiven

Bij de overdracht van een IB-onderneming kan het zijn dat je onderneming meer waard is dan de fiscale boekwaarde. Je realiseert dan fiscale winst door bijvoorbeeld stille reserves in vermogensbestanddelen en/of goodwill in de onderneming. Over die ‘stakingswinst’ betaal je inkomstenbelasting in box 1. Je kunt ervoor kiezen om die belastingsom direct af te rekenen met de Belastingdienst of door te schuiven.

Wat is het verschil tussen afrekenen en doorschuiven?

Bij afrekenen betaal jij direct belasting over de stakingswinst. Dat lijkt in eerste instantie wellicht nadelig. Echter, bij afrekenen verkoop je tegen de economische marktwaarde, terwijl jouw boekwaarde door afschrijvingen lager is. De opvolger zet die hogere waarde op zijn balans en mag over die hogere waarde afschrijven. Dat geeft hem belastingvoordeel, waardoor het zo kan zijn dat hij bereid is om meer te betalen dan wanneer hij jouw lagere boekwaarde zou moeten overnemen.

Afrekenen kan bijvoorbeeld interessant zijn als je:

  • Oude verliezen kunt verrekenen >> Je mag een verlies verrekenen met de inkomsten van de 3 voorafgaande jaren en de 9 volgende kalenderjaren. Door deze verliezen te in mindering te brengen op de stakingswinst daalt je belastbare winst en hoef je minder belasting te betalen.
  • Kiest voor een stakingslijfrente >> Daarmee stel je belasting uit en profiteer je van een aftrekpost. Zie ook de uitleg verderop in dit artikel.

Bij doorschuiven betaal je als verkoper géén belasting bij de bedrijfsoverdracht IB-onderneming. Je voorkomt dus directe heffing, maar je opvolger neemt jouw (lagere) fiscale boekwaarde en jouw (toekomstige) belastingclaim over en dat beperkt zijn afschrijvingsruimte. Dat kan de verkoopprijs drukken.

Doorschuiven kan bijvoorbeeld interessant zijn als je niet gelijk belasting wilt betalen, omdat:

Let op! Doorschuiven kan alleen als je opvolger minstens 36 maanden meewerkt in de onderneming.

Fiscale voordelen van direct afrekenen

Kies je voor direct ‘afrekenen’ bij bedrijfsoverdracht van een IB-onderneming, dan kun je fiscaal voordeel behalen met onder andere de stakingsaftrek, de mkb-winstvrijstelling en het inleggen in een (stakings)lijfrente.

Kies je bij bedrijfsoverdracht van jouw IB-onderneming voor direct afrekenen met de Belastingdienst, dan kun je in aanmerking komen voor stakingsaftrek. Deze bedraagt in 2025 € 3.630. Je kunt gebruikmaken van de stakingsaftrek als je stakingswinst € 3.630 of hoger is en je mag dan € 3.630 van de stakingswinst aftrekken.

Bij direct afrekenen voor de overdracht van jouw IB-onderneming heb je in het stakingsjaar ook recht op de mkb-winstvrijstelling (12,7% in 2025). Je draagt dan belasting af over een lager bedrag. Maar let op: in 2025 wordt je belastingvoordeel niet meer berekend tegen je hoogste tarief, maar maximaal tegen het belastingtarief van de eerste schijf in box 1 van 37,48%.

Ook kun je bij direct afrekenen – onder voorwaarden – belasting over de stakingswinst (deels) uitstellen. Dit door een premie te betalen voor een stakingslijfrente of door premies te storten op een lijfrentespaarrekening of lijfrentebeleggingsrecht. De lijfrentepremie komt dan in aftrek op de belaste winst. Pas wanneer je in de toekomst uitkeringen uit die lijfrente ontvangt (bijvoorbeeld als aanvulling op je pensioen), betaal je daar als overdrager inkomstenbelasting over.

Fiscale voordelen van doorschuiven

Bij doorschuiven van belastingbetaling bij de bedrijfsoverdracht van een IB-onderneming is het voordeel minder concreet in regelingen, maar zit het vooral in uitstel van belastingheffing en in de liquiditeitsruimte die dit geeft.

Bij doorschuiven betaal je nu geen inkomstenbelasting over de stakingswinst. Dit voorkomt een grote belastingaanslag op het moment van overdracht.

Doordat jij geen belasting hoeft te betalen, blijft er meer geld beschikbaar om de overdracht te financieren of te investeren in het bedrijf. Dit vergroot de kans op een succesvolle voortzetting.

Bij doorschuiven kan – onder voorwaarden – ook de bedrijfsopvolgingsregeling (BOR) gelden. Dit beperkt de heffing van schenk- of erfbelasting, wat extra voordeel biedt bij overdracht binnen de familie.

Doorschuiven is vooral handig als continuïteit belangrijk is, bijvoorbeeld bij overdracht aan kinderen die al minimaal 36 maanden meewerken. Je houdt de belastingclaim in stand, maar voorkomt liquiditeitsproblemen bij de opvolger.

Goed om te weten: Verkoop je de onderneming aan een natuurlijk persoon en blijft die de koopsom schuldig? Dan kun je – onder voorwaarden – maximaal 10 jaar renteloos uitstel van betaling aanvragen voor de inkomstenbelastingclaim over de stakingswinst die betrekking heeft op de overdracht van vermogensbestanddelen (zoals onroerend goed, machines, voorraad, bedrijfsauto’s en goodwill). Daarbij moet je jaarlijks aflossen in gelijke delen en een zekerheid stellen (bijvoorbeeld een hypotheekrecht, pandrecht of bankgarantie).

Vergeet bij bedrijfsoverdracht IB-onderneming desinvesteringsbijtelling niet

Heb je in de afgelopen 5 jaar bedrijfsmiddelen gekocht waarvoor je investeringsaftrek kreeg? Dan moet je die mogelijk deels terugbetalen als je ze overdraagt bij de bedrijfsoverdracht van je IB-onderneming. De desinvesteringsbijtelling geldt als je in een kalenderjaar door bedrijfsoverdracht voor meer dan een bepaald bedrag (€ 2.900 in 2025, € 2.800 in 2024) desinvesteert. De Belastingdienst stelt de hoogte van de bijtelling per bedrijfsmiddel vast op basis van het percentage van de investeringsaftrek die je destijds voor het bedrijfsmiddel genoot en past dit toe op de huidige overdrachtsprijs.

Tip: vrijgevallen Oudedagsreserve omzetten in lijfrente

Bij staking kunnen opgebouwde reserves vrijvallen. Dit wordt dan belast als winst. Echter, dat wat vrijkomt aan Fiscale Oudedagsreserve (FOR) mag je – onder voorwaarden – gebruiken als lijfrente-inleg. Je mag het dan aftrekken als lijfrentepremie, waardoor je over dat deel nu geen belasting betaalt. Je bent er pas belasting over verschuldigd op het moment dat de lijfrente uitkeert (meestal tijdens je pensioen, mogelijk dan tegen een lager tarief).

Vrijstelling van overdrachtsbelasting bij overdracht met bedrijfspand

Gaat er bij de bedrijfsoverdracht IB-onderneming ook onroerend goed over? Dan moet je opvolger mogelijk 10,4% overdrachtsbelasting betalen. Maar er is – onder voorwaarden – vrijstelling van overdrachtsbelasting mogelijk.

Vrijstelling bij overdracht binnen de familie

Bij overdracht binnen de familie kan voor onroerend goed een vrijstelling voor overdrachtsbelasting gelden. De voorwaarden:

  • Het gaat om bedrijfsoverdracht IB-onderneming aan (klein)kinderen, broers, zussen of echtgenoten
  • Het gaat om overdracht (en voortzetting) van de hele onderneming, al dan niet in fasen
  • Het betreffende onroerend goed is dienstbaar aan de onderneming

Vrijstelling bij samenwerking in vof of cv

Vrijstelling van overdrachtsbelasting bij bedrijfsoverdracht van een IB-onderneming met onroerend goed kun je ook bereiken door als bedrijfsoverdrager nog niet volledig over te dragen maar eerst een samenwerkingsverband aan te gaan met je opvolger.

Je brengt dan je onderneming met onroerende zaken in een vennootschap onder firma (vof) of commanditaire vennootschap (cv). Als je te zijner tijd de samenwerking stopt en jouw aandeel overdraagt aan de ander geldt een overdrachtsbelastingvrijstelling voor de toedeling van de onroerende zaak aan de oorspronkelijke inbrengers. Let op: de vrijstelling geldt alleen als het bewuste pand bij de start van de samenwerking ook al vrijgesteld was van overdrachtsbelasting.

Schenken van je IB-onderneming: denk aan de BOR

Schenk je je onderneming of verkoop je onder de waarde? Dan moet je opvolger schenkbelasting betalen. De bedrijfsopvolgingsregeling (BOR) kan een vrijstelling bieden, maar alleen als het gaat om ondernemingsvermogen.

Tip: Leg bedrijfsopvolging ook vast in je testament, fiscaal en juridisch. Een schenking kan namelijk gevolgen hebben voor de legitieme portie van je andere kinderen.

En door je onderneming via een legaat aan je bedrijfsopvolger na te laten bij je overlijden, ontvangt de bedrijfsopvolger de onderneming als ‘erfrechtelijke verkrijging’. Dan is die nalatenschap niet belast met overdrachtsbelasting. Dat geldt ook als je bepaalt dat de bedrijfsopvolger een bedrag moet betalen aan de andere erfgenamen (bijvoorbeeld je kinderen), zodat iedereen een eerlijk deel krijgt.

Kijk voor meer informatie ook eens op de pagina ‘Erfbelasting en schenkbelasting en de bedrijfsopvolgingsregeling’ van de Belastingdienst.

Hoeveel tijd kost goede voorbereiding van een bedrijfsoverdracht IB-onderneming?

Er zijn flink wat to do’s en to checks voor een bedrijfsoverdracht IB-onderneming. Hoe je alles het beste kunt inrichten en welke fiscale voordelen je kunt benutten verschilt per ondernemer en onderneming. Voorbereiden voor een bedrijfsoverdracht begint daarom doorgaans al 5 jaar vóór de uiteindelijke overdracht. Laat je begeleiden door een professional, zodat je keuzes goed kunt afwegen en alles juridisch en fiscaal sterk vastlegt.

Meer weten over bedrijfsoverdracht?

Ontdek ons kennisdossier ‘Strategische keuzes’ over bedrijfsoverdracht.

Bron: SRA

Terug

Nog niet uitgelezen?