Ondernemer, wat gebeurt er als jij er morgen niet meer bent?

Veel ondernemers maken ooit een testament en laten het vervolgens jarenlang onaangeroerd in een lade liggen. Maar grote kans dat in al die jaren de onderneming, vermogensomvang en gezinssituatie veranderen en wellicht ook je persoonlijke voorkeuren.

Past wat je ooit in dat testament hebt laten vastleggen daar nog wel bij? Zijn er grote veranderingen in je bedrijf of leven, check dan of het verstandig is om je testament daarop aan te passen.

Een testament kun je overigens voor verschillende doeleinden op laten stellen: bijvoorbeeld om erfbelasting te minimaliseren of om specifieke bezittingen, bijvoorbeeld een oldtimer of onroerend goed, aan specifieke erfgenamen na te laten.

Stel dat een van je kinderen meewerkt in het bedrijf en na jouw overlijden aandelen moet verkrijgen. Is dat juridisch en fiscaal goed geregeld? Kunnen de andere erfgenamen financieel worden gecompenseerd? Of wil je juist voorkomen dat een bepaald familielid toegang krijgt tot het bedrijf?

Dit vraagt om een vooraf vastgelegde bedrijfsopvolgingsstructuur. En daar moet je op tijd mee beginnen, want voor sommige fiscale faciliteiten gelden termijnen en die zijn dus niet 1-2-3 geregeld.

Bij jouw overlijden kan een acute belastingheffing ontstaan, bijvoorbeeld door erfbelasting op bedrijfsaandelen of onroerend goed. Waarvan moeten je erfgenamen dit betalen? Zijn er voldoende liquide middelen of moeten ze een pand verkopen of een lening afsluiten?

Door schenkingen op de juiste momenten te doen of te werken met een fiscaal flexibel testament, waarbij je bijvoorbeeld de ruimte hebt om het zwaartepunt van de erfbelasting te leggen bij het eerste overlijden of juist bij het tweede overlijden, kun je de belastingdruk verminderen.

Soms is het fiscaal gunstiger om vermogen al bij leven over te dragen in plaats van alles via een erfenis te regelen. Dit kan bijvoorbeeld via een schenkingsplan, waardoor je optimaal gebruikmaakt van vrijstellingen.

Daarnaast kan schenken met schuldigerkenning een slimme optie zijn, mits de rente daarover daadwerkelijk wordt betaald. Ook het overslaan van een generatie kan in sommige gevallen belastingvoordeel opleveren.

Naast fiscale optimalisatie is het cruciaal om ook juridisch je zaken goed te regelen. Huwelijksgoederenrecht, uitsluitingsclausules en een executeur in je testament kunnen ervoor zorgen dat jouw nalatenschap precies terechtkomt waar jij dat wilt. Bij samengestelde gezinnen is dit extra complex en verdient het extra aandacht.

Een levenstestament is minstens zo belangrijk als een gewoon testament. Hierin regel je wie beslissingen mag nemen als jij zelf niet meer in staat bent om dat te doen. Dit kan bijvoorbeeld een zakelijke beslissing zijn over jouw onderneming of een medische beslissing over jouw verzorging. Zonder een levenstestament kan een rechter een bewindvoerder benoemen die niet per se jouw voorkeur heeft.