Lokale overheid | Notitie Specifieke uitkeringen: uitvoerbaarheid en controleerbaarheid

In april heeft de commissie BADO een notitie uitgebracht over de specifieke uitkeringen. Hierbij gaat het om geoormerkte uitkeringen, die het Rijk verstrekt aan gemeenten, provincies en gemeenschappelijke regelingen.

In deze notitie wordt nader ingegaan op actuele vraagstukken over de specifieke uitkeringen vanuit decentrale overheden en accountants. De notitie is voornamelijk gericht op de sterke stijging van het aantal specifieke uitkeringen en welke uitwerking dit heeft op de accountantscontrole.

Stijging specifieke uitkeringen

Vanaf 2018 is er sprake van een keerpunt in het aantal specifieke uitkeringen, doordat veel decentralisatie-uitkeringen als onrechtmatig zijn aangemerkt. Bij de decentralisatie-uitkeringen werden namelijk voorwaarden gesteld en bestuurlijke afspraken gemaakt. Volgens de Algemene Rekenkamer passen deze afspraken en voorwaarden niet bij decentralisatie-uitkeringen. Als alternatief is er meer gebruik gemaakt van specifieke uitkeringen. De specifieke uitkering is niet het enige oplossing. Er kan ook een financiële bijdrage worden toegekend in de vorm van een algemene uitkering of decentralisatie-uitkering waarbij er geen voorwaarden aanwezig zijn.

De commissie BADO heeft over deze ontwikkeling twee aanbevelingen benoemd. Om de stijging van het aantal specifieke uitkeringen terug te dringen kan het Rijk overwegen om de opties om een financiële bijdrage te verstrekken in de vorm van een algemene uitkering of decentralisatie-uitkering zonder hier voorwaarden aan te stellen. Daarnaast zou ook nog de Financiële-verhoudingswet kunnen worden gewijzigd. Hierdoor kunnen er weer rechtmatig bijdragen worden verstrekt in combinatie met wederkerige afspraken.

De stijging van het aantal specifieke uitkeringen heeft ook geleid tot een stijging van uitkeringen met een relatief klein bedrag. Bij decentrale overheden ontstaat hierbij de vraag of de lasten wel opwegen tegen de baten. Om dit te bepalen ligt de verantwoordelijkheid hiervoor bij zowel de decentrale overheden als het ministerie. De decentrale overheden dienen vooraf te bepalen of de lasten de baten overtreffen. Het ministerie heeft de verantwoordelijkheid om vooraf te beoordelen in welke vorm de financiële bijdragen verstrekt dient te worden. De commissie BADO heeft over de stijging van het verstrekken van specifieke uitkeringen met geringe bedragen geadviseerd aan het Rijk om hier terughoudend in te zijn.

Controle door accountant

De besteding van de specifieke uitkering dient te worden verantwoord in de jaarrekening. Dit gebeurt in de Sisa-bijlage. De accountant moet voor iedere specifieke uitkering beoordelen of er risico’s zijn en of deze richtinggevend zijn voor de controle. Daarnaast is een deelwaarneming vereist voor specifieke uitkeringen die groter of gelijk zijn aan € 125.000. De bijlage wordt gecontroleerd met de materialiteit van de gehele jaarrekening. De Auditdienst Rijk voert elk jaar een review uit op de Sisa-bijlage.

In de Sisa-bijlage zijn ook nulbestedingen opgenomen. Deze bestedingen dienen ook te worden gecontroleerd door de accountant. Decentrale overheden vinden deze controle bezwaarlijk vanwege de hieraan verbonden kosten. Vanaf 2022 zal hiervoor een wijziging plaatsvinden in de Nota Verwachtingen Accountantscontrole. Bij de indicatoren R en D1 zal de accountant vaststellen of de getrouwheid van de “0” correct is. De werkzaamheden die hiervoor worden uitgevoerd wijken niet af van de beoordeling van de andere onderdelen van de verantwoording.

Wij vragen aandacht voor de controleerbaarheid van de specifieke uitkeringen. Tijdens de controle wordt namelijk geconstateerd dat de regeling niet altijd volstrekt helder is. De commissie BADO adviseert om bij het opstellen van de regeling de accountant vroegtijdig te betrekken. Dit geldt vooral bij specifieke uitkeringen met een groot maatschappelijk of financieel belang. Tot slot heeft de commissie BADO ook nog een algemene aanbeveling gedaan over de innovatie van de Sisa-bijlage. Zij adviseren om bij de ontwikkeling van de bijlage de accountants, decentrale overheden en het Rijk te betrekken zodat er een betere verantwoording tot stand komt en een controle kan worden uitgevoerd tegen lagere (administratieve) lasten.

Meer informatie

Wil je meer weten over de notitie en de aanbevelingen en wat dit voor jou betekent? Neem contact op met onze specialisten, zij vertellen er graag meer over.

Bron: BADO notitie specifieke uitkeringen: uitvoerbaarheid en controleerbaarheid