Optimale juridische- en fiscale structurering vraagt visie

Roland, jij bent ondernemer én fiscaal adviseur. Vertel eens over die risico’s?

“Ondernemers zijn graag bezig met ondernemen. Hoe kan het ook anders? Maar als dat het is waar je hart sneller van gaat kloppen, is het in mijn optiek wel zaak dat je zorgt dat je altijd dóór kan. De juiste juridische- en fiscale structuur draagt bij aan die continuïteit. Het beperkt risico’s voor de organisatie en zeker ook de ondernemer. Zie het als een vangnet bij calamiteiten. Laten we even teruggaan naar niet zo heel lang geleden toen we ineens te maken kregen met lockdowns. En nu, op dit moment, is er oorlog in Europa. Uitval van omzet, extreme energielasten hebben veel organisaties en ondernemers tot, of zelfs over, de rand van de afgrond gebracht. En dan heb ik het nog niet gehad over de algemene ondernemersrisico’s, zoals die er altijd zijn en specifiekere afhankelijk van de omvang van je organisatie en de sector of branche.”

Belangrijk dus. Urgent zelfs?

“Ja, voor sommige organisaties zal die urgentie er zeker zijn. Maar optimale structurering is alleen mogelijk vanuit een vooropgezet plan. Als bestuurder / ondernemer ken je de markt waarin je werkt, je kent de kansen maar ook de risico’s. Je weet waar je mee bezig bent. Dat is voor iedere organisatie anders en dus maatwerk. Maatwerk dat logisch aansluit bij de omvang van de onderneming, maar ook bij de activiteiten, de wensen van de ondernemer /bestuurder. Je wilt de structuur logisch en toekomstgericht inrichten. Klaar voor groei en aansluiting bij nieuwe markten, internationalisering, andere bedrijfsmodellen, samenwerking op deelterreinen, het investeren in intellectuele eigendommen of om de overdracht van je onderneming in fiscaal opzicht gunstig te helpen verlopen.”

Hoe zet je zo’n structuur op?

“Vanuit een inventarisatie van risico’s en kansen maak je samen met je adviseur een stappenplan. Vormgeven aan de fiscaal-juridische structuur wordt daar een onderdeel van.”

Maar daarna gaat het toch verder niet vanzelf?

“Absoluut niet. Al heb je er wel een hele belangrijke stap mee gezet. Je doet er verstandig aan je structuur periodiek tegen de dan geldende werkelijkheid te aan te houden. Ook is het erg belangrijk dat je als bestuurder of ondernemer heel goed begrijpt waarom je bepaalde keuzes hebt gemaakt. En ook medewerkers van je organisatie moeten goed op de hoogte zijn, zodat zij geen handelingen verrichten die in strijd zijn met de fiscaal-juridische route die je hebt uitgestippeld. Je kunt namelijk nóg zo’n goede structuur hebben neergezet, maar je moet blijven zorgen dat ze werkt. Dit betekent dat interne- en externe processen en afspraken aansluiten bij de structuur. Anders heb je te maken met schijnzekerheid. Het meest simpele voorbeeld daarvan is ervoor zorgen dat inkoopfacturen de juiste tenaamstelling hebben. Dat gaat nog weleens mis.”

Kun je dat met andere voorbeelden het nog wat concreter maken?

Er zijn ontzettend veel verschillende situaties denkbaar. Hieronder noem ik er een paar zaken die velen in de basis wel bekend voor zullen komen:

• (Risico’s van) ondernemen vanuit een eenmanszaak
• Ondernemen vanuit een besloten vennootschap (BV)
• Hoe om te gaan met intellectuele eigendom (i.e.) of kapitaalgoederen
• De gevolgen van hoofdelijke aansprakelijkheid

Ondernemen vanuit een eenmanszaak

In de opbouwfase kan een eenmanszaak de juiste rechtsvorm zijn. Zelf aan het roer ken je de risico’s. Maar je hebt nog geen trackrecord en financiers en afnemers doen zaken met jou als persoon.  Voordelig is dat je recht hebt op fiscale aftrekposten zoals zelfstandigenaftrek, startersaftrek en MKB-winstvrijstelling. Fiscaal kan een eenmanszaak dus gunstig zijn. Wees je er wel van bewust dat alle risico’s (financiële en qua aansprakelijkheid) op je privévermogen terug kunnen slaan. Zonder maatregelen loop je risico met je volledige vermogen (zakelijk en privé). Toch zijn er ook dan mogelijkheden om de risico’s voor je naasten te beperken.

Ondernemen vanuit een BV

Wanneer je onderneming in een volgende fase belandt, kan het primair vanuit risico-oogpunt beter zijn om je eenmanszaak in een BV om te zetten. Ook kan de BV fiscaal interessant zijn vanaf een bepaald winstniveau. Er zijn verschillende fiscale faciliteiten waarmee je (fiscaal) afrekenen bij de inbreng van de eenmanszaak in de BV kunt voorkomen. Je kunt voor de volgende fase zo de structuur opzetten die past bij jouw onderneming.

Hoe om te gaan met intellectueel eigendom of kapitaalgoederen

De BV-structuur biedt mogelijkheden om in continuïteitsopzicht belangrijke activa, zoals intellectueel eigendom of kapitaalgoederen, te scheiden van de BV waar de transactierisico’s liggen. Dit geef je meestal vorm met een holdingstructuur. De transactierisico’s worden ondergebracht in een werkmaatschappij (separate BV).  Hiermee bereik je dat belangrijke activa “veilig” zijn bij zwaar weer. Dit werkt uitsluitend als de onderliggende documentatie (huurovereenkomsten, licentieovereenkomsten, rekening-courantverhoudingen) op orde is en er conform deze overeenkomsten wordt gewerkt.

Gevolgen hoofdelijke aansprakelijkheid

Veel ondernemers beseffen onvoldoende in welke mate zij (in privé) geraakt kunnen worden als het misgaat. Qua structuren, ook fiscaal, is het belangrijk om je zaken strak in orde te hebben. Heeft de belastingdienst jou, je holding en je werkmaatschappijen bijvoorbeeld aangemerkt als een fiscale eenheid voor de btw, dan ben je voor hen hoofdelijk aansprakelijk. Daar kun je niet veel aan doen, maar je kunt er wel rekening mee houden. En heb je vanuit privé of met een van je werkmaatschappijen een rekening-courant schuld bij de andere werkmaatschappij of bij de holding? Dan zal bij een faillissement de curator altijd aan de bron het geld komen halen. In dit laatste geval kan je structureren wat je wil, maar gaat het uiteindelijk misschien toch mis. Met alle, niet te repareren, gevolgen van dien. En dat had je kunnen zien aankomen.

Roland, hoe hou ik grip alles wat komt kijken bij juridische- en fiscale structurering?

“Dat is een lastige opgave voor de bestuurder of ondernemer. Het is zo’n breed terrein, dat het feitelijk zonder hulp niet te doen is. De accountant, fiscalist en jurist zijn hierbij belangrijke adviseurs en je eerste aanspreekpunt. Maar ook vanuit andere disciplines is er aandacht nodig. Denk aan arbeidsovereenkomsten, leveringsvoorwaarden, verzekeringen, het opstellen van garantievoorwaarden, financieringsvoorwaarden, enzovoort. Voor nu te veel om op te noemen. Daarom zullen we je de komende tijd verder meenemen in de verschillende facetten van (fiscale) structurering.”